مطالعۀ تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کُرد شمال خراسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه تخصصی طراحی لباس، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه تخصصی هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

چکیده

کُردها یکی از پرشمارترین اقوامی هستند که در ادوار مختلف به دلایل گوناگون به بخش شمالی استان خراسان کوچیده‌اند. مطالعه و نمایش تطور پوشش اقوام مختلف در گذشته و حال، زمینه‌ای ارزشمند برای شناسایی، شناساندن و صیانت از ارزش‌های آنها در جامعه پر تلاطم و مدرن کنونی است و با شناخت آن با ظاهر پوشش اقوام گوناگون، سلیقه، رنگ، بافتِ پارچه‌ها و نقوشِ به کار رفته در آنها و نیز تأثیر شیوة زندگی بر پوشاک آنان آشنا خواهیم شد. بر این اساس پژوهش حاضر در پی یافتن نقاط اشتراک و افتراق پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کُرد شمال خراسان است و هدف آن مطالعه تطبیقی پوشاک بانوانِ کوچ‌نشین و یکجانشینِ کُردِ شمال خراسان بوده و در جهت صیانت از این پوشاک اهتمام ورزیده است. از این رو این پژوهش، به روش توصیفی-تحلیلی و مقایسه انجام شده و داده‌های آن، ترکیبی از اطلاعات کتابخانه‌ای، الکترونیکی بوده و همچنین مشاهدات عینی نگارنده و اطلاعات میدانی در دستیابی به استنتاجات پژوهش مؤثر واقع شده است. نتایج نشان داد پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کُرد شمال خراسان در ساختار و شکل با یکدیگر تفاوت داشته و پوشش بانوان کوچنده کمپیرایه با تزئینات مختصر، با به‌کارگیری تنوع و وسعت رنگی بیشتر و جنس محکم و مقاوم‌تر است؛ و جامه بانوان یکجانشین پر نقش و نگار و پرطمطراق، به همراه تزئینات فراوان دارای جنس لطیف و ظریف است. رنگ‌هایی همچون زرد و سفید در وسعت‌های کم برای غنی‌ترکردن رنگ زمینه به صورت نقش به کار گرفته شده است. نقش مشترک پوشاک بانوی کوچنده و یکجانشین زیگزاگ است که هر یک به نوعی در جامه خویش به کار بسته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Clothing of Nomadic and Non-nomadic Kurdish Women in North Khorasan

نویسندگان [English]

  • Zeynab Gerivani 1
  • Reza Akbari Bengar 2
  • Hamideh Jafari 3
1 Master’s Student in Textile and Clothing Design, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Fashion Design, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Art, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Abstract
Kurds are one of the most numerous ethnic groups that have migrated to the northern part of Khorasan province in different periods for various reasons. Studying and showing the development of clothing of different ethnic groups in the past and present is a valuable field for identifying, introducing and protecting their values ​​in today’s turbulent and modern society. We will get to know the fabrics and motifs used in them as well as the impact of their lifestyle on their clothes. Based on this, the current research seeks to find the commonalities and differences in the clothing of nomadic and non-nomadic Kurdish women of North Khorasan, and its purpose is to study the clothing of nomadic and non-nomadic Kurdish women of North Khorasan, and to protect this clothing. Therefore, this research was conducted in a descriptive-analytical and comparative method, and its data was a combination of library and electronic information, as well as the author’s objective observations and field information, which were effective in reaching the conclusions of the research. The results showed that the clothing of nomadic and non- nomadic Kurdish women of North Khorasan differ from each other in structure and shape, and the clothing of nomadic women is less decorated with brief decorations, with the use of more variety and breadth of colors, and stronger and more resistant materials; And the clothes of single-seated women are full of patterns and elegant, along with many decorations, they have soft and delicate material. Colors such as yellow and white are used in small areas to enrich the background color. The common role of the clothing of the nomadic and the non-nomadic lady is crinkle, which each of them has used in their clothes in some way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Clothing
  • Women
  • Kurds of North Khorasan
  • Nomadic Kurds
  • الهی، محبوبه. (1399). طراحی لباس1: تأثیر و تدابیر خطی. تهران: جمال هنر.

    • امیدی، ناهید. (1383). دیده و دل و دست: پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان. مشهد: به نشر.
    • آیزرمن، لئاتریس. (1401). روان‌شناسی کاربردی رنگ (پنتون) (ترجمة روح‌الله زمزمه). تهران: بیهق کتاب.
    • بلخاری قهی، حسن. (1394). قدر: نظریة هنر و زیبایی در تمدن اسلامی. تهران: سورة مهر.
    • توحدی، کلیم‌الله. (1385). حرکت تاریخی کٌرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران. مشهد: واسع.
    • حسین‌پور، اسماعیل. (1393). دیار و دوتار: تحلیل سه‌خشتی‌های کرمانجی کٌردهای خراسان. قم: عمو علوی.
    • ذوالفقاری، حسن. (1394). باورهای عامیانة مردم ایران. تهران: چشمه.
    • ذولفقاری کیکانلو، معصومه و رستمی بجنوردی، خلیل. (1399). بررسی نماد، نقوش و نگاره‌های سفره کٌردی در خراسان. بجنورد: بیژن یورد.
    • سرلو، خوان ادواردو. (1392). فرهنگ نمادها (ترجمة مهرانگیز اوحدی). تهران: دستان.
    • سرابیار، ونوس. (1396). بررسی تحلیلی و تطبیقی البسه محلی کٌردنشینان خراسان از منظر طرح و نقش (مطالعة موردی: لایین، قوچان، سرحد). (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس). دانشکدة هنر، دانشگاه علم و هنر یزد.
    • ضیاءپور، جلیل. (1346). پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستائیان ایران. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
    • کشاورز، گلناز و جوادی، شهره. (1398). انتزاع نمادین در زیبایی‌شناسی هنر بلوچستان، نمونة موردی: سوزن‌دوزی بلوچ. باغ نظر، 16 (79)، 5-14.
    • منتخب، صبا. (1384). جلوه‌گری نقوش هنری در آثار هنرهای سنتی ایران. مشهد: نور حکمت.
    • یارشاطر، احسان و بلوکباشی، علی. (1382). پوشاک در ایران زمین (ترجمة پیمان متین). تهران: امیرکبیر.
    • مجدی، علی‌اکبر؛ عربی، نسرین و شادکام، گلی. (1400). جامعه‌شناسی ایلات و عشایر. مشهد: خانة علوم تربیتی.
    • مونسی سرخه، مریم. (1396). لباس و هویت: ابعاد هویت فرهنگی در لباس ایرانی. جلوة هنر، 9 (1)، 107-116.
    • مونسی سرخه، مریم؛ طالب‌پور، فریده و گودرزی، مصطفی. (1389). نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی. هنرهای زیبا، 2 (44)، 5-14.
    • نتاج‌مجد، ‌عطیه و صفری، الهام. (1399). مطالعة شاخص‌های هنری پوشاک قوم کرمانج. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 29 (3)، 105- 117.
    • وطن‌دوست، سارا. (1395). پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان. قم: عمو علوی.
    • هال، آلستر و ویووسکا، جوزه لوچیک. (1377). تاریخچه، طرح، بافت و شناسایی گلیم (ترجمة شیرین همایون‌فر و نیلوفر الفت شایان). تهران: کارنگ.
    • هنرمند، پروانه. (1398). مطالعة تطبیقی نقوش سرپوش کرمانج‌های کلات با سرپوش کردان مکریان کردستان. (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس). مؤسسة آموزش عالی فردوس مشهد.
    • هوشنگی، شیرین. (1393). بررسی تحلیلی تطبیقی اجتماعی لباس زنان کٌرد در کردستان و خراسان شمالی. (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس). دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ.