2024-03-28T13:37:17Z
http://www.jaco-sj.com/?_action=export&rf=summon&issue=5891
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
خوانش جنسیتی گردشگران ایرانی از فضاهای باز شهری اروپایی نمونه موردی: فضاهای باز شهری در فرانسه و ایتالیا
هانی
ارجمندی
بسیاری از فضاهای شهری امروز ما را فضاهای جنسیتی فرا گرفته اند. جنسیتی شدن فضا به معنای محروم شدن گروهی از مردم، برای حضور و بهره وری از آن فضاست. از بین بردن فضاهای جنسیتی و فراهم کردن شرایط برای حضور همگان در فضاهای شهری در قدم اول نیازمند توانایی شناسایی مؤلفه های جنسیتی در فضاست. شناسایی این مؤلفه ها و به کارگیری یا حذف آن ها از فضاهای مختلف می تواند به تولید فضاهای شهری متعادل تری بیانجامد. از آنجایی که ادراک زنان و مردان از فضا با هم متفاوت است، کشف اولویت های ادراکی آنها در فضا می تواند زمینه ای بر شناسایی مؤلفه های جنسیتی باشد. مطالعه بر روی آثار معماری، هنری و ادبی زنان برای کشف مؤلفه های زنانه روش کشف این عناصر است. روش تحقیق در این پژوهش، مشاهدات میدانی، کتابخانه ای و مصاحبه با گردشگران ایرانی است که برای اولین بار فضاهای موزه ژورژ پمپیدو در شهر پاریس، میدان ماسنا در شهر نیس، میدان دل کامپو در شهر سیه نا و پله های اسپانیایی شهر روم را دیده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در میان فضاهای نام برده، فضای باز موزه ژورژ پمپیدو و میدان دل کامپو فضاهایی مردانه، پله های اسپانیایی فضایی زنانه و میدان ماسنا در شهر نیس یک فضای بدون جنسیت (متعادل) است.
جنسیت
ادراک فضا
فضای باز شهری
فضای زنانه و مردانه
2016
12
21
3
12
http://www.jaco-sj.com/article_49284_a3a3f56060638bd38b194958fa9763e8.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
منظر سینمایی شانزلیزه در فیلم از نفس افتاده
زهرا
عسکرزاده
داوود
ظریف آسیابان
با پیدایش سینما وظیفه جدیدی به نام لوکیشن به مجموعه وظایف معماری افزوده میشود. لوکیشن یکی از عناصر اصلی سینماست. لوکیشن در سینما آن اندازه پراهمیت است که در فیلم نامه ابتدای هر صحنه توضیح مختصری از لوکیشن به همراه زمان نوشته میشود. زیرا داستان سینمایی در زمان معلوم و مکان مشخص، امکانپذیر است.تا امروز آثار معماری بسیاری در مقام لوکیشن ظاهر شدهاند اما فضایی که در سینما از اثر معماری برداشت میشود متفاوت با آن فضاسازی معمارانهای است که در عالم واقع وجود دارد. در حقیقت فیلم ساز از اثر معماری بنا به خواست مطلوب خود، در اثر سینمایی استفاده میکند به همین خاطر است که یک معمار زبده تنها با دیدن فیلم گوژپشت نتردام قادر به بازسازی کلیسای نتردام نیست. اگر غایت معماری را خلق فضا بدانیم، ازآنجاکه در سینما فضاسازی، خود در خدمت بیان داستان دراماتیک قرار میگیرد، فیلمساز با استفاده از برخی وجوه معمارانه اثر، از معماری در خدمت بیان داستان خود استفاده میکند و بالطبع همانطور که زمان دراماتیک متفاوت با زمان واقعی است، اثر معماری هم در سینما با اثر موجود در عالم واقع متفاوت است. معماری در سینما واسازی و دوباره بازسازی می شود. معماری که روی پرده مشاهده میشود آنقدر شباهت به اصل اثر دارد که یادآور آن در ذهن بیننده باشد اما آنقدر متفاوت است که اگر بینندهای اصل اثر را ندیده باشد، تنها با اطلاعاتی که از فیلم گرفته قادر به بازسازی و حتی درک فضای آن نیست؛ زیرا فیلم ساز با استفاده از اثر معماری فضای موردنظر خود را در فیلم خلق میکند. همینطور حسی که از دیدن اثر معماری در سینما به مخاطب منتقل میشود متفاوت با حسی است که شخص با حضور در فضا از اثر دریافت میکند.برای اثبات فرضیات مقاله به مقایسه فضا و منظر معماری خیابان شانزلیزه با آنچه در فیلم از نفس افتاده به نمایش در آمده پرداخته و اثبات شد که فیلم ساز به کمک تکنیک مونتاژ و زاویه دید و انتخاب نماهای خاص از خیابان و گسستن سیر نمایش، از خیابان شانزلیزه در فیلم سینمایی «از نفس افتاده» منظری از خیابان «شانزلیزه» به مخاطب ارائه میدهد که اگر نگوییم مغایر، اما حداقل متفاوت یا بهتر بگوییم متنافر با آن حسی است که رهگذر، از بودن و حضور در خیابان احساس میکند.
منظر
شانزلیزه
از نفس افتاده
موج نو سینما
2016
12
21
13
20
http://www.jaco-sj.com/article_49285_db38ea6cf48c596f9eb64ca7862de0b2.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
تحلیلی انتقادی از بازآفرینی منظر شهری ناهمساز در سامان دهی بافت های تاریخی، نمونه موردی مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو پاریس
رضا
گنجعلی خانی
ازآفرینی منظر شهری در بافتهای تاریخی، حوزه ای میان دانشی است که برای نیل به اهداف خود، باید ساحتهایی چون منظر، طراحی شهری و مرمت شهری را مورد مطالعه قرار دهد. علم منظر با رویکردی عملکردگرا و هویت بخش، به دنبال یافتن پاسخهای معتبر در مسائل طراحی منظری است. از سوی دیگر یکی از مهمترین مسائل زیرساختی مرمت شهری، حریمگذاری بر بافت ها و محوطههای تاریخی است. این مهم از پیچیدهترین نوع مطالعات عرصه شهرسازی و برنامهریزی شهری است. چند پهلو بودن حریمگذاری بر ثروت ها و میراثفرهنگی یک کشور که بافت های تاریخی از شایان ترین آنهاست، عامل این پیچیدگی خواهد بود. در مرمت های شهری که حرمت و حریم بافت های تاریخی در نظر گرفته نمی شود؛ این سؤال و دغدغه را برای بسیاری از منتقدین و دوستداران بافت های تاریخی، ایجاد میکند که آیا این نوع ساماندهی، درست و به دور از مشکلات بعدی خواهد بود؟ مولفه هایی چون پویایی، سرزندگی، جاذبه گردشگری از یک سو، و از سوی دیگر مؤلفههای مهمی چون تعاملات اجتماعی، ساختار و منظر تاریخی منطقه، زمینهگرایی و هویت، از سوی دیگر مباحثی هستند که باید موشکافانه تحلیل شوند. یکی از نمونههای مطرح در حوزه منظر و مرمت شهری، مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژپمپیدو پاریس است که بسیاری از صاحب نظران و منتقدان، آن را الگویی موفق به حساب می آورند. لذا این ساختمان و محله ای که در آن واقع است، در این پژوهش، به عنوان نمونه انتخاب و در راستای هدف مقاله، تحلیل شده است. آنچه در پیش است، سعی دارد؛ با نگاهی علمی و خالی از تعصب نسبت به تاریخ، روشن سازد که مکان یابی پروژه ژرژپمپیدو، به نادرست برای این گونه معماری، انتخاب شده و منظری ناهمساز را آفریده که خوانش تاریخی بافت شهریِ مورد نظر را خدشه دار کرده است. همچنین این مقاله، نقد و پاسخی صریح خواهد بود بر رویکردهایی که مؤید و موافق این روش حریمگذاری و مرمت بافتهای تاریخی هستند. این پروژه بر پایه مطالعات میدانی، کتابخانهای، مصاحبه و تهیه پرسشنامه، انجام شده است.
منظر شهری
مرمت شهری ناهمساز
جامعه شناسی سیاسی
آشنایی زدایی
معماری High - Tech
2016
12
21
21
30
http://www.jaco-sj.com/article_49286_c9a850859df9f305359ef67c0a114215.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
دلایل سرزندگیِ فضاهای عمومی ایتالیا در گذر تاریخ تا به امروز
زهرا
بحرالعلومی
بزرگترین عامل سرزندگی فضاهای جمعی، حضور مردم و تعامل اجتماعی آن ها با یکدیگر است و میدان از مهمترین فضاهای شهری است که از گذشته بستر شکلگیری زندگی اجتماعی بوده است. در واقع همۀ میدان های ایتالیا در گذشته، با رویکرد واحدی فضای جمعی و عمومی محسوب نمی شدند، بلکه براساس دورۀ زمانیِ ساخت آن مکان ها و رویکرد غالب در آن دوره، پویایی و سرزندگی خود را داشته اند. بطوریکه به مرور زمان و در دوره های آینده بخاطر سیاست های مدیریت شهری که در مورد میادین تاریخی در ایتالیا صورت گرفته است به تداوم زندگی شهری در آن میادین منجر شده است و امروزه به عنوان فضاهای سرزنده شناخته میشوند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که در گذشته عوامل تجمع و حضور مردم در میادین، با توجه به زمان ساخته شدن آن متغیر و متفاوت بوده است و امروزه این عوامل سیال هستند ولی نقش کالبد آن ها ثابت است. مطابق با یافته های این مقاله، پارادایم هایِ تراکم مفید افراد در محیط، وجود عناصر خوانا، امنیت اجتماعی، تعاملات اجتماعی و حس تعلق به مکان در محیط شهری به عنوان عوامل تجمع مردم و سرزندگی در فضاهای عمومی بویژه میادین ایتالیاست.
فضاهای عمومی
سرزندگی
سیاستهای مدیریت شهری
حافظۀ تاریخی شهر
2016
12
21
31
40
http://www.jaco-sj.com/article_49287_498270a522f9feca18680a48f7049e8b.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
ساختار سکونت و نظام محله در شهرهای قرون وسطی نمونههای موردی: شهرهای فلورانس، ونیز، سیهنا و لیون
فرنوش
دباغیان
جامعۀ اولیه شهرهای قرون وسطی، اردوگاه و حومه ای است که ضرورت های محلی، تأمین معاش و دفاع را برآورده می ساخت. با تغییر در ساختار نظام اجتماعی، با اتحاد قلعه و سکونتگاهها و فعالیتهای خدماتی و صنعتی اطراف آن، پیدایش بازار و رونق تجارت، «شهر» ایجاد میشود و حدود آن به عنوان یک نظام اجتماعی مشخص میشود. در آغاز، سازمان فضایی شهرهای قرون وسطی، دارای فرم و کلیت شهری نبود اما در سده های 11و12، برآثار باقیمانده از شهرهای رومی، حیاتی دوباره یافته و یا در قلعه هایی از پایگاه های نظامی به عملکردهای تجاری تبدیل شده اند. اما نظام محله در این شهرها به عنوان جزئی از یک نظام کلی، با توجه به عوامل اشاره شده به شکل معماری برونگرای غربی، منتج به تفاوت هایی در فضای شهری و عمومی شده، به طوری که معنا و مفهوم نظام محله ای و ساختار سکونتی با آنچه که در محله های شهرهای سنتی ایران می شناسیم، تفاوت هایی دیده میشود.از این رو با هدف بررسی ساختار، بافت و چگونگی شکل گیری شهرهای قرون وسطی از یک سو و شناخت ویژگی های فرهنگی، بومی و تاریخی چهار شهر مورد مطالعه از سوی دیگر، به بررسی ساختار فضایی، کالبدی، اجتماعی و تشخیص وجود محلات در نظام شکل گیری آن شهرها پرداخته میشود. این پژوهش توصیفی و تحلیلی مبتنی بر مشاهدات میدانی و بررسی مطالعات موردی و همچنین گردآوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه ای است. ملاک سنجش آن، عناصر شاخص سازمان فضایی شهر که شامل (هسته و مرکزیت)، (ساختار) و محلات (کل های کوچک در سیستم شهری) تعیین شده است.نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که با تعریف یک محلۀ کامل و بررسی عناصر شاخص سازمان فضایی، شهرهای قرون وسطی نمی تواند به عنوان شهرهای نظام یافته با سازمان فضایی کامل و منسجم در نظام محلات و ساختار سکونت باشد، بلکه به شکل تکامل نیافته ای از آن نظام باقی مانده است.
شهرهای قرون وسطی
سازمان فضایی
ساختار کالبدی
ساختار اجتماعی
2016
12
21
41
54
http://www.jaco-sj.com/article_49288_67a40af65b8c838bae0b0715f199d660.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
مناظر فرهنگی واجتماعی آرامستان میلان با رویکرد فضای باز جمعی شهری
بهزاد
مسعودی اصل
در کلیه تمدن هایی که سنت مرگ، با خاکسپاری همراه است، آرامستان ها بوجود آمده و این مکانها در دورههای مختلف خصوصیات متفاوتی را در ارتباط به نوع پذیرش جامعه از مرگ پیدا کردهاند. در این راستا میتوان فضای آرامستان را از این منظر در فرهنگها و تمدن های مختلف مورد بررسی قرار داد و نحوه تأثیرگذاری مفاهیم، آیین های عبادی و سنت های مرتبط با مرگ را در هر فرهنگ بر چگونگی پیدایش فضای آرامستان شناخت. ارتباط بشر با فضا، وابسته به برقراری ارتباط فرد با مکان و روابط اجتماعی است که در آن مکان شکل میگیرند. بدین معنی که کیفیت یک فضای شهری از یک سو، منظر چگونگی ارتباط آن با افراد و از سوی دیگر، با روابطی که درون آن فضا از منظر فرهنگی- تاریخی واجتماعی شکل میگیرد قابل قیاس است.آرامستان میلان میتواند از مصادیق موفق معمارانه نگرش به پدیده مرگ باشد. این آرامستان تاریخی به عنوان موزه روباز و مکان نمایش انواع هنرها (نقاشی، مجسمه سازی، ادبیات، خطاطی، معماری، منظره پردازی و...) است و بیان گر فرهنگ، اعتقادات و باورهای مردم جامعه درباره مفاهیمی چون زندگی، مرگ، نیکی، زمان ابدی، طبیعت و ... است. این آرامستان از منظر فرهنگی و اجتماعی نیز در زمره منابع با ارزش هنری و معماری کشور ایتالیا به شمار میرود. همچنین به عنوان یک فضای پویا و ماندگار در خدمت فعالیتهای آیینی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی قرار دارد و در این پژوهش سعی شده که به نقش آن به عنوان فضای بازجمعی شهری با استفاده از مناظر فرهنگی و اجتماعیِ آن، از روش تحقیق کیفی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی که جمع آوری اطلاعات با استفاده از مطالعات اسنادی و بررسی میدانی بوده، پرداخته شود.
مناظر فرهنگی و اجتماعی آرامستان میلان
جایگاه آرامستان در فضاهای باز و جمعی شهری
آرامستان های تاریخی
معماری مرگ
2016
12
21
55
62
http://www.jaco-sj.com/article_49290_a9bd1edabc7efb802e8fd6bc45a9abf5.pdf
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6612
1395
4
14
درجهبندی عوامل موفقیت فضای جمعی در مقیاس شهری نمونه موردی : فرانسه و ایتالیا
سیده فاطمه
مردانی
فضای جمعی، گستره مهمی از شهر است که طی ساعات شبانهروز در اختیار شهروندانی از اقشار متنوع بوده و از تنوع فعالیتی برخوردار است. شهروندان برای حضور در این فضاها ممنوعیت صنفی، قومی و یا زمانی ندارند. موفقیت فضای جمعی، مقولهای مستقل از شکلگیری آن بوده و ممکن است یک فضای جمعی موفق در شهر، نشانههای ظاهری شاخصی نسبت به یک فضای جمعی منفعل نداشته باشد.پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعات میدانی و تجربه عینی فضاهای جمعی، نمونههایی از این فضاهای موفق را در شهرهای فرانسه و ایتالیا مورد بررسی قرار میدهد. میزان موفقیت فضاهای جمعی را چگونه میتوان ارزیابی کرد؟ موفقیت این فضاها وابسته به چه عامل یا عواملی بوده و میزان تأثیر هریک چه اندازه است؟موفقیت فضاهای جمعی در شهرهای اروپایی، وابسته به عوامل متعددی همچون موقعیت مکانی و جغرافیایی، پیشینه تاریخی، روند شکلگیری و تکامل، عوامل فرهنگی- اجتماعی و عوامل مصنوع دیگر است. مشاهده و بررسی فضاهای جمعی مورد مطالعه، سبب میشود عوامل مؤثر در موفقیت فضای جمعی را در قالب سه گروه عوامل تاریخی، طبیعی و کارکردی طبقهبندی کرد.طراحی و ساخت فضاهای جمعی جدید و نیز باززندهسازی فضاهای شهری منفعل و تبدیل آن به فضای جمعی پویا، متأثر از ارزیابی این عوامل در هر فضاست؛ بهاینترتیب شناخت عوامل موفقیت فضای جمعی حائز اهمیت بوده و میتواند موفقیت و سرزندگی آن را تضمین کند. بررسی میزان اهمیت هر یک از این عوامل در شهرهای فرانسه و ایتالیا مبین آن است که عامل تاریخی و کارکردی، بالاترین و عامل طبیعی پایینترین درجه اهمیت را دارد.
فضای جمعی
عوامل تاریخی
عوامل طبیعی
عوامل کارکردی
2016
12
21
63
72
http://www.jaco-sj.com/article_49291_530cdf81ec08a244e36fb3d2dc12146b.pdf