پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
پیشگامی ایرانیان در فرهنگ و دانشهای بشری از نگاه فریدون جنیدی
3
8
FA
شهره
جوادی
دکتری تاریخ هنر، دانشگاه تهران، پژوهشکده نظر
shohrehjavadi@gmail.com
بسیاری از علوم و فنون که در اختیار انسان امروزی است با تجربه و تلاش ایرانیان کشف و به انجام رسیده است. شایان توجه است که زنان در این عرصه پیشگام بوده و سهم بسزایی داشته اند. نیاکان ما در سرزمین آفتاب با درایت و بینش برتر نسبت به سایر ملل، فرهنگ و تمدنی شگرف آفریدند که نور آن تاکنون در شرق و غربِ عالم پرتو افشانی میکند اما دریغ و افسوس که خود، ریشه این میراث گرانبها را به درستی نشناخته و چه بسا آن را تحفه بیگانگان می دانیم. به استناد شاهنامه فردوسی و متون کهن پارسی، ریشه و بنیاد دانشهایی چون بهداشت و پزشکی، مهندسی، نجوم، خانهسازی، آبیاری و کشاورزی، بافندگی و... را اقوام ایرانی- آریایی با تلاش متکی بر باورهای راستین کشف نموده، آموخته و بشریت از آن بهره گرفتهاند، از این روست که سهم بسزایی از تمدن جهان مدیون هوش، ذکاوت و سختکوشی ایرانیان است. بزرگانی چون استاد جنیدی سراسر عمر گران مایه خویش را صرف معرفی و آموختن گنجهای پنهان و فراموش شده در تاریخ بشری نمودهاند. این نوشتار بخشی از کوشش های ایشان را بازگو نموده، باشد که بر پایه خودباوری و شناخت میراث پر بارِ نیاکان، بار دیگر سرآمد اندیشه و باورهای ناب باشیم تا جلوه های خورشیدِ شرقیِ ایرانی بر سپهر گیتی نورافشانی کند.
دانش ایرانیان,فرهنگ,شاهنامه,خورشید,آیین,میراث
http://www.jaco-sj.com/article_17603.html
http://www.jaco-sj.com/article_17603_aaa49c5750bb0374f220a47c81c48fdd.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
پژوهشی در شناخت نقش ناشناخته پریشو
9
14
FA
فریدون
آورزمانی
دکتری باستان شناسی، پژوهشکده نظر
f.avarzamani@yahoo.com
در سال 1383 نقش برجستهای نزدیک دریاچه پریشان کشف شد و در فهرست آثار ملّی ثبت شد. مشخصات این سنگنگاره، آن را به دوران ساسانی نسبت میدهد. از آنجا که علل ایجاد این نقش و موضوع آن تاکنون بررسی نشده است، نقش مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با دیگر سنگنگارههای ساسانی و سکههای این عصر مطابقت داده شد، ازآنجاکه در حوالی این سنگنگارهها نیزار و دریاچه وجود دارد و نقش بر بلندای کوه قرارگرفته و تصویر زنی را نشان میدهد، میتوان نتیجه گرفت که نقش مربوط به آناهیتا ایزد بانوی آبهاست که همچون دیگر نقش برجستههای ساسانی در جوار چشمه، رودخانه و در ارتباط با آیین آنان است. آناهیتا فرشته نگهبان آبها و مظهر برکت و فراوانی در باور ایرانیان باستان بوده است.
آب,دریاچه,تقدس آب,آناهیتا,نقش برجسته,ساسانی
http://www.jaco-sj.com/article_17604.html
http://www.jaco-sj.com/article_17604_37290d901dda0f1c2ee3b36c740d6045.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
استوره خورشید در هند و ایران
15
21
FA
شهره
جوادی
دکتری تاریخ هنر، دانشگاه تهران، پژوهشکده نظر
shohrehjavadi@gmail.com
علی
نیکویی
پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، پژوهشکده نظر
ali.nikoei1981@gmail.com
عنصر آسمانی خورشید که انرژی خارقالعادهاش به ماه و ستارگان نور میبخشد و حیات انسان وابسته به آن است، در بسیاری از باورهای کهن توسط ادبا و فلاسفه مورد ستایش و تکریم بوده است، منشأ تکریم خورشید در میان تمام ملتها و ادیان، یا از منافع این عنصر حیاتبخش نشأت میگرفت و یا وحشت از غضب این ستارة فروزان و از دست دادن آن بوده است. در این مقاله به جایگاه استوره ی خورشید در تفکر ایرانیان و هندیان بهعنوان دو قوم آریایی پرداخته میشود و جلوه خورشید در متون کهن هر دو سرزمین به شکل مقایسهای مد نظر قرار میگیرد تا تفاوتها و شباهتهای آنها آشکار شود.
خورشید,ایران,هند,سوریا,مهر,اوستا
http://www.jaco-sj.com/article_17605.html
http://www.jaco-sj.com/article_17605_11d8a0a739ea5a3baf24e3da4792084f.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
کلیسای سنت استپانوس با پیشینه نیایشگاه باستانی ایران
23
34
FA
گلناز
کشاورز
پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، پژوهشکده نظر
golkeshavarz@gmail.com
سرزمین کهن ایران دارای اماکن مقدس بسیاری است که این مکانها غیر از ارتباط با ادیان کنونی، مرتبط با ادیان کهن بودهاند. ایرانیان درطول تاریخ به عناصر طبیعی و حیاتبخش احترام گذاشته و معابدی به آنان اختصاص میدادند. کلیسای سنتاستپانوس که در گذشته یکی از معابد بزرگ ایران بوده دارای سنگنگارههایی با نقوش نمادین، برخی ویژگیهای معماری، طبیعت و نیز تاریخ خاص منطقهی جلفای ارس که گویای این پیشینه است.<br /> این مقاله پس از بیان کلی اهمیت تاریخی منطقه، ویژگیهای بنا را شرح داده و با تحلیل نقوش برجستهی آن در پی اثبات وجود نیایشگاه باستانی در این مکان است.
کلیسای سنتاستپانوس,نیایشگاه,نقوش نمادین,آئین مهر,مسیحیت
http://www.jaco-sj.com/article_17606.html
http://www.jaco-sj.com/article_17606_9500123aaa6bd8d2549fd9bc90b4f773.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
مراسم آیینی و گفتمان آن با فضای شهری در هند
35
44
FA
هدا
کاملی
کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه مونترآل کانادا
kameli@gmail.com
عطیه
غفوری
پژوهشگر دکتری مطالعات شهری با گرایش پایداری، دانشگاه استراسبورگ فرانسه
atieh.ghafouri@gmail.com
میترا
قربانی کلخواجه
کارشناس ارشد مهندسی ساختمان، دانشگاه کنکوردیا، مونترال، کانادا
mitra.ghorbani@gmail.com
جشنها و مراسمی که ریشه در اعتقادات مردم داشته و اجرای آنها در طول سالیان تثبیت شده باشد، مراسم آیینی خوانده میشود. اینگونه مراسم یا در معابد و محوطههای محدود معماری یا در فضاهای شهری و عمومی برگزار می شود. در این مقاله مراسمی که در حوزه شهری، بهصورت جمعی و عمومی اجرا میشوند<br /> <span style="font-family: Adobe Arabic;">،</span><span style="font-family: B Nazanin;"> مدنظر است و تلاش می کنیم به سؤالاتی برای درک ارتباط مراسم آیینی با فضاهای شهری پاسخگوییم. این مطالعه به بررسی ارتباط میان فضای شهری و مراسم آیینی در شهرهای هندوستان می پردازد و در این جهت، سه نمونه موردی را مطابق سه گونه ارتباط کالبدی تحلیل میکند: مراسم قوالی بهعنوان مراسم مرکزی، آیین غسل مقدس و جشن نور در شهر بنارس در ساحل رود گنگ بهعنوان مراسم خطی و جشن میوآر، فستیوالی در شهر اودهیپور بهعنوان مراسم گسترده.</span><br /> در این نوشتار پس از معرفی این آیینها، به بررسی معیارهای کیفیت فضایی به لحاظ کالبدی و فعالیتی (از قبیل ارتباط حرکتی، ارتباط بصری، ارتباط شنیداری و برقراری نظم و بهداشت) پرداخته می شود که برای برگزاری مناسب مراسم در سطح شهر و ازدحام جمعیت لازم است و سعی شده تا تأثیر آیینها بر معنای شهر و شکلگیری هویت آن از نظر دور نماند.<br /> مشاهدات میدانی مؤید این فرضیه است که با وجود اینکه در نمونههای مطالعه شده احتمالاً فضای شهری در زمان شکلگیری آیین، امکان برگزاری مطلوب آن را فراهم می کرده اما امروزه با توجه به افزایش جمعیت، فضاهای شهری، محدودیتهای زیادی به برگزاری آیینها و مناسک جمعی تحمیل کرده است و معیارهای موردنیاز مراسم در برگزاری محقق نمیشود. با عنایت به نقش مؤثر کالبد در حفظ تداوم حیات یک آیین، درصورتیکه این محدودیتها موردتوجه قرار نگیرند، ممکن است معنای این مراسم در درازمدت بهدرستی به نسلهای بعد انتقال پیدا نکند.
مراسم آیینی- فضای شهری- مراسم قوالی در درگاه نظامالدین دهلی- جشن نور و غسل مقدس در بنارس- فستیوال میوآر در اودهی پور
http://www.jaco-sj.com/article_17607.html
http://www.jaco-sj.com/article_17607_a7a9dfd0c7ce21dd1c16911e433b32c0.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
3
10
2015
12
22
چگونگی تجلیات تریمورتی در معابد هندو
45
54
FA
سیما
کواکبی
کارشناس ارشد پژوهش هنر، پژوهشکده نظر
cima.kavakebi@yahoo.com
انسان از بدو خلقتش به دنبال جایگاهی بوده که<br /> <span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">امر قدسی</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;"> را در آن به نمایش بگذارد. ازاینرو با ایجاد مکانهای خاص، همواره در صدد بوده که روح خدایی را در آن جا عینیت بخشد. معابد، یکی از این مکانهاست. </span><br /> "<br /> <span style="font-family: B Nazanin;">معابد</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;"> در آیین هندو مکانی برای تجلی </span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">اوتار</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><sup><span style="font-family: B Nazanin;">2</span></sup><span style="font-family: B Nazanin;"> خدایان هستند که مردم با حضور در معبد، در مقابل آنها کرنش کرده و نذوراتی همچون گل، عود، نقل، آب مقدس و .... را پیشکش میکنند. این تجلیات به صور هنری گوناگون از جمله نقاشی و پیکرتراشی و ... در معابد مشاهده میشوند اما در این نوشتار فقط هنر پیکرتراشی مورد بررسی بوده است، که در قرون پیشین در غار- معبدها و اکنون در معابد و منازل هندوها میتوان دید. آئین هندو که از آئینهای کهن شبه قاره هند است به عنوان دین غالب سرزمین هند هنوز رواج دارد و اغلب آثار هنری آن نیز به نوعی با همین دین مرتبط است. تا قرنها (از قرن سوم پیش از میلاد تا حدود قرن 5و6 میلادی) بیشترین آثار هنری در شبه قاره را مجسمهسازی و معماری بودایی و هندویی تشکیل میدادند. بنای معابد، تندیسهای سنگی، فلزی و چوبی، نقش برجستههای مربوط به خدایان متعدد، نقاشی روی دیوار غارها و معابد آثاری هستند که به وفور در نقاط مختلف هند دیده میشوند و مطالعه آنها از ابتدا تا کنون نشان میدهد علیرغم تغییرات شیوه ساخت، ابعاد و تزیینات، سنت یکسانی در ساختشان رعایت شده است. </span><br /> در این راستا صرفاً تمرکز روی معابد تریمورتی است. این سهگانه گرایی که در اعتقادات کهن هندی ریشه دارد معرف ایدة جدیدی از پیوند و یگانگی آفرینش، پاسداری و تباهی است که به ترتیب به برهما، ویشنو و شیوا برمیگردد. اعتقادات مذکور در تعدد معابد مربوط به هر کدام از تجلیات هم بارز بوده به طوری که تعدد معابد هر کدام بر حسب نقشی که در هستی ایفا کرده، قابل توجیه است.<br /> این پژوهش بر پایه مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانهای در پی بررسی تجلیات برآمده است. نمونههای موردی این پژوهش را غارهای الفانتا، آجانتا، الورا و<span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">معابد مهم شیوا</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;"> ، </span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">ویشنو</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">و </span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">برهما</span><span style="font-family: Times New Roman;">"</span><span style="font-family: B Nazanin;">در نقاط گوناگون کشور هندوستان تشکیل میدهد. </span>
آیین هندو,اوتار,شیوا,ویشنو,برهما
http://www.jaco-sj.com/article_23934.html
http://www.jaco-sj.com/article_23934_a6685a081b3ba3fece2bbca2d3c0c254.pdf